بسم اللّه الرحمن الرحیم
قطب نما:
قطب نما وسیله ای برای جهت یابی است. قطب نما به ما شمال، جنوب، شرق و غرب را نشان می دهد.
کاربرد قطب نما:
از قطب نما برای جهت یابی در کشتی ها و هواپیماها، کارهای پژوهشی، صنایع مخابرات و صنایع نظامی استفاده می شود.در ساختن قبله نما هم از خاصیت قطب نما استفاده می شود.
ساختارقطب نما:
وسیلة اصلی به کار رفته در قطب نما آهن ربا است. آهن ربا، به جسم های آهنی و آهن رباهای دیگرمی چسبد و گاهی هم آهن رباها همدیگر را دفع(دور)می کنند.کرة زمین مانند یک آهن ربای بزرگ عمل می کند. عقربه قطب نما هم یک آهن ربا است، این عقربه آنقدر می چرخد تا در امتداد شمال و جنوب قرارگیرد.
چگونه می توان یک قطب نما ساخت؟
برای ساختن قطب نما کافی است یک آهن ربای میله ای را که قطب شمال و جنوب آن دارای نشانه است به نخی آویزان کرد. هنگامی که از حرکت ایستاد بدیهی است که قطب جنوب آهن ربا، نشانگر قطب شمال زمین و قطب شمال آهن ربا هم، نشانگرقطب جنوب زمین است زیرا دو قطب غیرهمنام به هم نزدیک می شوند.
نحوه استفاده از قطب نما:
عقربه قطب نما می چرخد. در صورتی که هیچ نوع آهن ربا و آهنی در اطراف آن نباشد به طرف قطب شمال می ایستد (وجود اشیاء آهنی و آهن رباهای دیگر باعث انحراف عقربه قطب نما می شود) اگر رو به شمال بایستیم، پشت ما جنوب، دست راست ما شرق و دست چپ ما غرب است.
سازنده قطب نما کیست؟
مردمی که درمغنسیا (محل کشف سنگ آهنربا) می زیستند، می دانستند که اگرسنگ را به نخی ببندند و بگذارند آزادانه نوسان کند، همواره رو به یک جهت می ایستد و قطب نما اختراع شد. چینی ها از این سنگ برای راهنمایی در سفر استفاده می کردند و به آن سنگ راهنما، می گفتند. اینکه چگونه بشر دانست که هرگاه یک سوزن آهنربایی را به حالت آزاد رها کند، آن سوزن به خودی خود جهت شمال را نشان می دهد؟ پاسخ این سوال هنوز پیدا نشده است.
قبله نما:
قبله نما نوعی قطب نما است که علاوه بر تیغه آهنربایی، یک نشانگر دیگر نیز دارد که جهت قبله – خانه کعبه – را برای مسلمانان جهت بجا آوردن نماز نشان می دهد.
تلفیقی از منابع:
1- کتاب تعلیمات اجتماعی چهارم دبستان
2- کتاب علوم تجربی چهارم دبستان
3- مجله رشد دانش آموز
4- اینترنت
